قسمت دوم دیدگاه تکاملی

  نظریه تکاملی داروین: به فرایند تغییر در گونه‌های حیات در اثر گذشت زمان و در طول نسل ها تکامل گفته می‌شود.

  دیویس که یک زمین شناس بود با نظریات داروین آشنایی پیدا کرد. وی سعی کرد قوانین داروین را که در مورد پدیده های حیاتی صادق پنداشته شده بود به صور دیگر ماده و از جمله تحولات ناهمواری های زمین بسط و تعمیم دهد. دیویس به خوبی از عهده این کار بر آمد و تئوری"دور جغرافیایی" یا "دوره چرخه ای"را بین سال های 1899تا 1884 عرضه کرد. بدون تردید حلاوت کلام و تسلط وی در بیان مطالب در شهرت و انتشار تئوری اش تاثیر بسزائی داشت، ولی با این وصف از قصد اصلی او در روی آوردن به چنین معرفت شناسی هم نباید ساده گذشت. تئوری"دور جغرافیایی" دیویس به عنوان یکی از نظریه های ماندگار در تاریخ ژئومورفولوژی باقی خواهد ماند.

  دیویس دوره چرخه ای خود را به این شرح بیان می دارد:" شکل های زمین را نیز مانند شکل های آلی(حیاتی) باید با توجه به تکامل آن ها مطالعه کرد". وی نام مراحل چرخه فرضی خود را از دوره های زندگی انسان گرفت و به این صورت بر منشاء بیولوژیک نظریه خود تاکید کرد. یعنی همان مراحل جوانی، بلوغ و پیری را نیز در رابطه با اشکال زمین مورد توجه قرار داد.

  دیویس با برشمردن خصوصیات فیزیکی برای هر یک از مراحل، تشخیص حاکمیت هر مرحله از دوره فرسایش را در مناطق جغرافیایی ممکن می سازد. خشونت ناهمواری ها، حاکمیت فرسایش، فرسایش قهقرایی و عدم تعادل در محیط را از ویژگی های عمده مرحله جوانی می داند و تعادل فرسایش و حمل رسوب، تبعیت شبکه های آبراهه ای از ساختمان زمین و وقوع فرسایش دیفرانسیل را شاخص دوره بلوغ می داند و حاکمیت فرسایش ساختمانی، مئاندری شدن جریان های آبی، ملایمت در خطوط عطف شیب و تغییر چشم اندازها و میل آن به شبه جلگه را از ویژگی های آخرین مرحله تکوین ناهمواری ها یعنی پیری می داند. در واقع مفاهیمی چون پیری و تعابیری که از منحنی بی بعد و نیمرخ طولی رودخانه می شود یا به کار گیری مفاهیمی چون اینسلبرگ، گلاسی و دامنه های مقعر و ختم آن به پلایا دقیقاً در ارتباط با سیر تکوینی که در مدل دیویس قابل طرح است، معنی پیدا می کند.

  در دیدگاه دیویس وقتی صحبت از مراحل جوانی، بلوغ و پیری می شود، در واقع تکوین یک چشم انداز ژئومورفیک در سه تابلو زمانی طرح و سپس برای هر یک از آنها ویژگی ها و روابط معینی تعریف می شود. به همین دلیل مدل دیویس را مدل زمانی Time bound model می نامند.